Kroonprins Rudolf had, waarschijnlijk geïnspireerd door zijn moeder, had een uitgesproken liberale politieke visie. Bij verschillende gelegenheden was hij vijandig tegenover het ijzeren pact dat Wenen met Duitsland had en ontmoetten meer bereidwillige tegenstanders van de Engelse en Franse regering.

Zijn ‘revolutionaire’ houding en zijn omgang met als verdacht beschouwde politieke kringen, zoals die van het socialisme, zorgden ervoor dat de politie van het Habsburgse hof zijn bewegingen in de gaten hield en zelfs zo ver ging dat ze hem stalkten. Sympathiek voor het cultuur- en onafhankelijkheidsbeleid dat goed tot uiting kwam in de zogenaamde ” Hongaarse Renaissance “, beloofde Rudolf de politieke, sociale en economische omstandigheden in Hongarije te verbeteren. aangezien hij al had geprobeerd zijn moeder te volgen, waardoor hij het respect verdiende van de Hongaarse politieke leiders die zo ver gingen dat ze hem vroegen de kroon als koning van Hongarije op zich te nemen, een voorstel dat Rudolf verwierp, omdat hij wist dat dit zou leiden tot verdere onproductieve verdeeldheid binnen het rijk, en hem ook in direct conflict met zijn vader zou brengen.

Het is dan ook niet zo verrassend dat zijn vader, keizer Franz joseh, Rudolf nooit belangrijke interne politieke taken heeft toevertrouwd, juist omdat zijn ideeën zeer ver verwijderd waren van die van zijn zoon. De keizer moest echter in Rudolph een buitengewoon diplomatiek talent herkennen en om deze reden stuurde hij hem na een bepaalde leeftijd door heel Europa om te onderhandelen en de Habsburgse monarchie te vertegenwoordigen. In de jaren dat hij door zijn vader, de keizer, naar Praag werd gestuurd, schuwde hij de harde kritiek op de regering van de Oostenrijkse premier Eduard Taaffe niet, die hij anoniem in Weense kranten publiceerde.

Ondertussen bleef hij zijn passie voor ornithologie (een specialisatie van de zoölogie die zich bezighoudt met de bestudering van vogels) en geologie (de wetenschap die de Aarde, haar geschiedenis en de processen die haar vormen en gevormd hebben, bestudeert) cultiveren, waarbij hij altijd sterke banden onderhield met de Weense universiteit en vaak werd uitgenodigd voor de inauguratie van beurzen en tentoonstellingen met een wetenschappelijk thema, zoals die van 1883 voor de inhuldiging van een eerste openbare verlichtingssysteem dat elektriciteit gebruikte.